Πιθανά προβλήματα στην ανακύκλωση πολυμερών:}

1. • Ανάγκη για την επεξεργασία του νερού/απορρυπαντικών για αναχρησιμοποίηση
   

2. • Μερική αποσύνθεση (υποβάθμιση) του πολυμερούς υλικού
   

3. • Το χρώμα του ανακυκλωμένου (πολυμερούς) προϊόντος είναι συνήθως καστανό/ σκούρο πράσινο
   

Μέθοδοι ανακύκλωσης πολυμερών

Μετά από την προσπάθεια να μειωθούν τα απορρίμματα με λιγότερη κατανάλωση συσκευασιών, τα πολυμερή που τελικά απορρίπτονται από τους καταναλωτές στους κάδους πρέπει να συλλεχθούν και να διαχωρισθούν από τα μη πολυμερή και, κατά προτίμηση, να διαχωρισθούν κατά είδος πολυμερούς. Σημαντικός είναι εδώ και ο διαχωρισμός και η απόρριψη με τα κοινά σκουπίδια των μη ανακυκλώσιμων πλαστικών, κυρίως των «βιοαποκοδομήσιμων» σακουλών που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια από πολλά super market και δεν είναι ανακυκλώσιμες. Τα υπόλοιπα μετακαταναλωτικά πολυμερή μπορούν τότε να ανακυκλωθούν. Υπάρχουν τέσσερα επίπεδα (βαθμοί) ανακύκλωσης:

Πρωτογενής ανακύκλωση: Η επαναχρησιμοποίηση του αντικειμένου (προϊόντος)

Αυτό γίνεται για χρόνια με τα γυάλινα μπουκάλια του γάλακτος, των αναψυκτικών και της μπύρας – γιατί να μην γίνεται και με τα πλαστικά μπουκάλια; Σίγουρα ξέρετε ότι μπορείτε να βρείτε μεταχειρισμένα εξαρτήματα αυτοκινήτου στις διάφορες μάντρες μεταχειρισμένων. Με την ίδια λογική μερικά πλαστικά μπουκάλια μπορούν να συλλεχθούν (όπως τα γυάλινα), να πλυθούν και να ξαναγεμισθούν. Προσοχή χρειάζεται εδώ, γιατί οι προδιαγραφές καθαριότητας και αποστείρωσης για περιέκτες τροφίμων είναι πολύ αυστηρές και μερικά πλαστικά μπορεί να μην αντέξουν τις απαιτούμενες θερμοκρασίες.

Πρωτογενής ανακύκλωση γίνεται και για το σκάρτο στις βιομηχανίες μορφοποίησης πολυμερών (προ-καταναλωτική ανακύκλωση).

Δευτερογενής ανακύκλωση: Τα πλαστικά απορρίμματα πλένονται για να απομακρυνθούν ρύποι/ακαθαρσίες που πιθανόν να περιέχουν, κονιορτοποιούνται, λιώνονται και ανα-μορφοποιούνται σε νέα πλαστικά προϊόντα}

Αυτή είναι μια επιτυχής τεχνολογία για πλαστικά που χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες – πολυαιθυλένια και PET. Π.χ. τεράστιες ποσότητες πολυαιθυλενίου χρησιμοποιείται σε πλαστικές σακούλες και σε μπουκάλια υγρών σαπουνιών και τροφίμων. Το υλικό αυτό ανακυκλώνεται σε σακούλες σκουπιδιών, σωλήνες, και καινούργιες σακούλες super market, φιλμ κάλυψης θερμοκηπίων κ.λπ. Τα μπουκάλια αναψυκτικών και νερού αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από PET, το οποίο ανακυκλώνεται στην παραγωγή μπουφάν από fleece, ίνες κ.λπ. Ένα μπουφάν παράγεται από περίπου 50 μπουκάλια νερού! Η δευτερογενής ανακύκλωση μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο σε θερμοπλαστικά πολυμερή – όχι σε θερμοσκληρυνόμενα!

Προβλήματα μπορούν να προέλθουν από πιθανές επιμολύνσεις στο υλικό και γιαυτό τα ανακυκλωμένα πλαστικά δεν χρησιμοποιούνται συνήθως σε άμεση επαφή με τρόφιμα ή ποτά. Από τεχνολογική άποψη υπάρχουν δύο επιφυλάξεις: Πρώτον τα πολυμερή είναι οργανικά υλικά και η αναθέρμανσή τους για την δευτερογενή ανακύκλωση μπορεί να οδηγήσει σε μερική αποσύνθεση (υποβάθμιση με μείωση του μέσου μοριακού βάρους) και χειροτέρευση των ιδιοτήτων τους. Δεύτερον, διαφορετικά πολυμερή δεν μπορούν να αναμειχθούν εύκολα και τα απλά κράματά τους παρουσιάζουν χειρότερες ιδιότητες από τα συστατικά τους. Καθώς υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι πολυμερών που χρησιμοποιούνται (και απορρίπτονται) τα απορρίμματα πρέπει να μπορούν να διαχωρίζονται και να ταυτοποιούνται ανά τύπο πολυμερούς, με ακρίβεια, ταχύτητα και χαμηλό κόστος, ώστε η δευτερογενής ανακύκλωση να είναι οικονομικά κερδοφόρα ως διεργασία.

Τα ανακυκλωμένα πολυμερή (θερμοπλαστικά, θερμοσκληρυνόμενα ή ελαστομερή) μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως γομώσεις ή ενίσχυση σε άλλα υλικά. Και εδώ χρειάζεται πλύσιμο και κονιορτοποίηση και κατόπιν το ένα πολυμερές αναμιγνύεται με το άλλο για να δράσει ως αδρανές. Ή αναμιγνύεται με ανόργανα υλικά (π.χ. τσιμέντο). Το κονιορτοποιημένο πολυμερές δεν πρέπει να έχει αρνητικές επιπτώσεις στις ιδιότητες του υλικού της μήτρας. Οι κατασκευαστές του αφρού πολυουρεθάνης μπορούν με επιτυχία να κονιορτοποιούν τον αφρό από παλιά καθίσματα αυτοκινήτων και να τον ανακατεύουν ως πρόσθετο/ενίσχυση στον νέο αφρό για καινούργια καθίσματα. Αυτός ο τρόπος δευτερογενούς ανακύκλωσης χρησιμοποιείται για πολλά ελαστομερή και θερμοσκληρυνόμενα πολυμερή που δεν μπορούν να λιώσουν και να ανα-μορφοποιηθούν.

Τριτογενής ανακύκλωση: Απο-πολυμερισμός προς μονομερή}

Αυτή είναι η επεξεργασία του πολυμερούς με κατάλληλα χημικά αντιδραστήρια ώστε να σπάσει το μακρομόριο στα μονομερή του (αποπολυμερισμός). Τα μονομερή αυτά καθαρίζονται και ανα-πολυμερίζονται για να σχηματίσουν νέα μη υποβαθμισμένα πολυμερή, έτοιμα για μορφοποίηση σε νέα προϊόντα. Πολλή έρευνα λαμβάνει χώρα για την τριτογενή ανακύκλωση θερμοσκληρυνόμενων πολυμερών και ελαστομερών. Η παραγωγή νέων πολυμερών με αποπολυμερισμό και ανα-πολυμερισμό των μονομερών δεν γίνεται προς το παρόν σε ευρεία βιομηχανική κλίμακα γιατί δεν είναι οικονομική ακόμα, καθώς απαιτεί συνήθως μεγάλες ποσότητες ενέργειας.

Η πυρόλυση είναι μια άλλη μέθοδος για τη χημικό μετασχηματισμό των πολυμερών απορριμμάτων σε βιομηχανικά χρήσιμες χημικές ουσίες ή καύσιμα υψηλής ποιότητας και αξίας. Η μέθοδος αυτή περιλαμβάνει τη θέρμανση μέρους των απορριμμάτων χρησιμοποιώντας την καύση των υπολοίπων ως πηγή ενέργειας (δες και παρακάτω).

Τεταρτογενής ανακύκλωση: καύση και ανάκτηση ενέργειας}

Αυτή είναι η ελεγχόμενη καύση των πολυμερών απορριμμάτων σε ειδικά σχεδιασμένους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς και η χρήση της θερμογόνου δύναμης τους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και αστικής τηλεθέρμανσης.  Πολλές Ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο για την ανακύκλωση των πολυμερών με ενεργειακές αποδόσεις ως 90%. Εδώ πρέπει να θυμηθούμε ότι τα πολυμερή παρήχθησαν από αργό πετρέλαιο. Τα περισσότερα πολυμερή έχουν θερμογόνο δύναμη υψηλότερη από τον άνθρακα και το αργό. Με τη μέθοδο αυτή, λοιπόν, χρησιμοποιούμε τα πλαστικά προϊόντα και ως αποταμιευτές ενέργειας. Μετά τη ζωή τους ως πλαστικά προϊόντα ξανά παίρνουμε την ενέργεια που θα παίρναμε αν καίγαμε το πετρέλαιο από το οποίο παρήχθησαν.

Οι σύγχρονες μονάδες καύσης απορριμμάτων είναι απόλυτα ασφαλείς στην εκπομπή ρύπων καθώς λειτουργούν σε υψηλές θερμοκρασίες όπου η δημιουργία, π.χ., διοξινών δεν είναι δυνατή. Πολλές Ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν αυτή τη μέθοδο για την ανακύκλωση των πολυμερών με ενεργειακές αποδόσεις ως 90%. Προϋπόθεση για τέτοιες αποδόσεις είναι ο διαχωρισμός σε καύσιμα και μη καύσιμα απορρίμματα και η χρήση των πρώτων. (Τα δεύτερα μπορούν να πάνε προς κομποστοποίηση, ανακύκλωση ή θάψιμο.) Η μέθοδος της καύσης των σκουπιδιών είναι η βασική μέθοδος διαχείρισης απορριμμάτων (και όχι μόνο πολυμερών) στην Ολλανδία και Δανία. Γιατί όχι και στην Ελλάδα, και ιδίως στην φτωχή σε καύσιμα Κρήτη;